Yapım Eklerinin Çeşitleri

Bu yazımızda sizlere yapım eklerinin çeşitleri ile ilgili bilgilerden söz ederek, yapım eklerinin çeşitleri nelerdir sorusunun yanıtını detaylı şekilde vermeye çalışacağız. Yapım ekinin, kök şeklinde olan isim, ya da fiillere gelerek, kelimenin anlamını, bazen de türünü değiştiren ekler olduğunu daha önceki konularımızda sizlere anlatmıştık. Şimdi ise yapım eklerinin çeşitlerini detaylı şekilde inceleyelim…

Yapım Eklerinin Çeşitleri Nelerdir?

Yapım ekleri öncelikle ikiye ayrılır:
❶ İsim yapan yapım ekleri
❷ Fiil yapan yapım ekleri

Gelin şimdi yapım eki çeşitlerini teker teker inceleyelim, ve bunların da kendi aralarında ayrıldıklarını görelim:

İsim Yapan Yapım Ekleri

-İsimden isim yapan yapım ekleri
-Fiilden isim yapan yapım Ekleri
olmak kaydı ile ikiye ayrılan isim yapan yapım ekleri bulunmaktadır. Bunları şimdi kısaca, ek olarak, tek tek inceleyelim…

“Lik” Eki

• Yer ismi yapar: Saman + lık = Samanlık
• Alet ismi yapar: Dem + lik = Demlik
• Topluluk ismi yapar: Genç + lik = Gençlik
• Soyut isim yapar: Ben + lik = Benlik
• Ayırıcı isim yapar: Gün + lük = Günlük
• Durum bildiren isim yapar: Basit + lik = Basitlik
• Meslek ismi yapar: Aşçı + lık = Aşçılık

“Ce” Yapım Eki

• Dil ismi yapar: Osmanlı + ca = Osmanlıca
• Yer ismi yapar: Çekme + ce = Çekmece
• Hayvan – bitki ismi yapar: Yumuşak + ça = Yumuşakça

“Cı” Yapım Eki

• İsim soylu kelime türetir: Posta + cı = Postacı

“Lı” Yapım Eki

• Yer bildiren isim yapar: Mersin + li = Mersinli
• Çokluk bildiren isim yapar: Patates + li = Patatesli
• Soy bildiren isim yapar: Osman + lı = Osmanlı
• Durum Bildiren isim yapar: Ev + li = Evli
• Renk bildiren isim yapar: Mavi + li = Mavili
• Özellik bildiren isim yapar: Kıdem + li = Kıdemli

“Siz” Yapım Eki

• Olumsuz isim yapar: Can + sız = Cansız
• İsim soylu sözcük yapar: Yer + siz = Yersiz

“Ki” Yapım Eki

• Zaman – yer bildiren isim yapar: Yarın + ki = Yarınki

“Ti” Yapım Eki

• Yansıma ismi yapar: Esin + ti = Esinti

“Mek” Yapım Eki

• Fiilleri isim yapar: Gel + mek = Gelmek
• Fiillerden kalıcı isim yapar: Ye + mek = Yemek

“Me” Yapım Eki

• Fiilden isim yapar: Oku + ma = Okuma
• Kalıcı isim yapar: As + ma = Asma
• Fiilden sıfat yapar: Süz + me = Süzme

“İş” Yapım Eki

• Kalıcı isim yapar: Dik + iş = Dikiş

Fiil Yapan Yapım Ekleri

İsimleri fiil, ya da fiilleri fiil yapan eklere fiil yapan yapım ekleri ismi verilmektedir.