Ünsüz Yumuşamasına Örnekler

Bu yazımızda sizlere ünsüz yumuşaması ile ilgili bilgilerden söz ederek, ünsüz yumuşaması nedir, ünsüz yumuşamasına aykırılık durumları nelerdir, ünsüz yumuşamasına örnekler nelerdir gibi soruların yanıtlarından söz edeceğimizi belirtmeliyiz. Sizin de ünsüz yumuşaması ile ilgili bilgilere gereksiniminiz varsa, zaman kaybetmeden detayların aktarımını sizler için gerçekleştirmeye başlayalım…

Ünsüz Yumuşaması Nedir?

Türkçe’mizde dört adet süreksiz sert ünsüz bulunmaktadır. Bu ünsüzler, “p, ç, t, k”‘dır. Söz konusu süreksiz sert ünsüzler, eğer bir kelimenin sonuna gelirse; ve ardından bu kelime, ünlü harf ile başlayan bir ek alacak olursa, “b, c, d, g” olarak yumuşar; ya da değişir. İşte bu durum ünsüz yumuşaması olarak tanımlanır. Ünsüz yumuşamasının diğer adı, ünsüz değişmesi olarak belirtilebilmektedir.

Ünsüz Yumuşamasına Örnekler

• Kitap + ı = Kitabı
• Bebek + i = Bebeği
• Sevap + a = Sevaba
• Dert + i = Derdi
• Hesap + a = Hesaba
• Demeç + i = Demeci
• Yurt + a = Yurda
• Dernek + e = Derneğe
• Senet + i = Senedi
• Damak + ı = Damağı
• Mektup + u = Mektubu

Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık

-Tek heceli kelimelerde genellikle ünsüz yumuşaması aranmaz
• Aç + ım = Açım,
• Tok + um = Tokum,
• Yok + uz = Yokuz,
• Saç + ım = Saçım,
• Maç + a = Maça

-Yabancı dillerden Türkçe’mize girmiş olan kelimelerde ünsüz yumuşaması aranmaz
• Sevk + i = Sevki
• Pakt + ı = Paktı
• Millet + e = Millete
• Hukuk + a = Hukuka
• Şart + ı = Şartı

– Özel isimlerde ünsüz yumuşaması uygulanmaz, uygulansa dahi yazıda bu belirtilmez. Ve zaten özel isimlere gelen ekler genellikle ‘ işareti ile ayrılmaktadır. Örneklerimizde durumu daha iyi anlayabilirsiniz:
• Petek + e = Petek’e
• Suruç + a = Suruç’a
• Ferit + i = Ferit’i
• Samet + e = Samet’e
• Dilek + i = Dilek’i

– T harfi, süreksiz sert ünsüz olmasının haricinde, aynı zamanda yapım eki; ve çatı ekidir. Süreksiz sert ünsüz olduğunda ünsüz yumuşamasına uğrar, ama ünsüz yumuşamasına aykırılık da yapım eki, ve çatı eki olduğu durumlarda söz konusudur.
• Taşıt + ı = Taşıtı
• Geçit + i = Geçiti
• Konut + u = Konutu