Ünsüz Sertleşmesine Aykırılık Ünsüz Sertleşmesi Nasıl Olur?

Ünsüz sertleşmesine aykırılık, BilgiBilgi içerisinde pek çok kişi tarafından aranan bir konu olması nedeniyle sizleri bu anlamda bilgilendirmeye çalışacağız. Daha önce sizlere genel olarak ünsüz sertleşmesi hakkında bilgi vermiştik. Sonra da ünsüz sertleşmesine örnekler verdik.

Kısaca ünsüz sertleşmesini burada da tanımlamak istersek şu şekilde anlatabiliriz: f, s, t, k, ç, ş, h, p harfleri Türkçe’mizin sert ünsüzleridir. Bu harfleri aklınızda tutmakta zorlanırsanız “fıstıkçı şahap” ismini aklınızda tutmanız daha kolay olacaktır. Sonra da bu isim içerisinden ünlü harfleri çıkartın.

Bir kelime f,s, t, k, ç, ş, h, p harflerinden biri ile bitiyorsa ve b, c, d, g harflerinden biri ile başlayan bir ek alırsa, bu harfler otomatik olarak sertleşit ve p, ç, t,k harflerine dönüşür. İşte bu duruma ünsüz sertleşmesi adı verilmektedir. Kelimenin son harfine, aldığı ekin ilk harfinin benzemesi dolayısı ile ünsüz benzeşmesi de denir.

Ünsüz sertleşmesine aykırılık ise tam olarak bu noktada ortaya çıkar. Ve bir kelime sert ünsüzle bitse ve aldığı ek b, c, d, g harflerinden bir tanesi ile başlasa da ünsüz sertleşmesi söz konusu olmaz. Ve ek, kelimeye olduğu gibi eklenir. Ancak nadir görülen bir durum olduğunu da belirtmeliyiz.

Ünsüz Sertleşmesine Aykırılık

Ünsüz sertleşmesine aykırılık konusu hakkında detaya girmeden önce, konuyu daha iyi anlamanız için size bir kaç örnek ile ünsüz sertleşmesini anlatalım.

Ünsüz Sertleşmesine Aykırılık

• Hapis + den = Hapisten (den eki ten olarak değişmiştir)

• As + gı = Askı (gı eki kı olarak değişmiştir)

• Simit + ci = Simitçi ( ci eki çi olarak değişmiştir)

• Seç + gin = Seçkin (gin eki kin olarak değişmiştir)

Ünsüz sertleşmesi sayılar ve özel isimlerde de uygulanan bir kuraldır. Hatta öyle ki uygulanmaması halinde yazım yanlışı vardır denir. Bunu da örnekle anlatacak olursak:

• 1923’te (de eki te olarak değişmiştir.)

• Ürgüp’ten (den eki ten olarak değişmiştir)

Tam da bu noktada ünsüz sertleşmesine aykırılık ile ilgili kelimeleri paylaşmamız gerekiyor:

• Çok + gen = Çokgen

• Beş + gen = Beşgen

• Dört + gen = Dörtgen

Bu kelimelerin son harfleri sert ünsüz olmasına ve gen eki almalarına rağman, g’nin k olarak değişimi söz konusu olmamaktadır. Aykırılıktan bu nedenle söz edilir.

Ünsüz Sertleşmesi Nasıl Olur?

Ünsüz sertleşmesi nasıl olur? Sert ünsüzle biten bir kelime, aldığı b, c, g, d harfi ile başlayan eklerdeki ilk harfleri p, ç, t, k harfleri ile değiştirirse bu noktada ünsüz sertleşmesinden söz edilir. Ancak ünsüz sertleşmesi nasıl olur sorusunun yanıtına karşın, ünsüz sertleşmesine aykırılık gösteren kelimelerin bulunduğunu da görmüş olduk.