Büyük Ünlü Uyumu Nedir?

Bu yazımızda sizlere büyük ünlü uyumu ile ilgili bilgilerden söz ederek, büyük ünlü uyumu nedir, büyük ünlü uyumuna örnek kelimeler nelerdir, büyük ünlü uyumunun aranmadığı durumlar nelerdir, büyük ünlü uyumunu bozan ekler nelerdir… gibi pek çok sorunun yanıtlarını aktarmaya çalışacağız. Büyük ünlü uyumu ile ilgili bilgilere sizin de gereksiniminiz varsa, zaman kaybetmeden detayların aktarımını gerçekleştirmeye başlayalım…

Büyük Ünlü Uyumu Nedir?

Bir kelimenin ilk hecesinde bulunan ünlü harf kalın ünlü ise; yani a, ı, o; ya da u ise, diğer hecelerde bulunan ünlü harflerin de kalın ünlü olması, ya da bir kelimenin ilk hecesindeki ünlü harf ince ünlü ise; yani e, i, ö, ü harflerinden biri ise, diğer hecelerde bulunan ünlü harflerin de ince ünlü olması durumuna büyük ünlü uyumu adı verilmektedir.

Büyük Ünlü Uyumuna Örnek Kelimeler

• Kedi
• Sildi
• Duygu
• Dilek
• Sınav
• Hatır
• Nesil
• Mola
• Rapor
• Doruk
• Köpek
• Bebek
• Sabır
• Soluk
• Pekmez
• Sarmaşık
• İşlevsel
• Özlemek
• Doğum
• Sorgu

Büyük Ünlü Uyumunun Aranmadığı Durumlar

• Yabancı dillerden Türkçe’mize dahil edilmiş olan; alıntı kelime olarak tabir edilebilen kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz Ziyaret, Selam, Viraj, Nişasta, Kestane, Eczane, Metropol, Gazete, Dükkan…

• Birleşik kelimelerde; yani bitişik yazılan iki kelimede aynı anda büyük ünlü uyumu aranmaz. Bilgi + Sayar = Bilgisayar… gibi, kendi içinde büyük ünlü uyumuna uyan kelimeler, birleşik kelime halini aldığında büyük ünlü uyumunun, oluşturulan bu yeni kelimede aranması gerekmez. Çek + Yat = Çekyat. Hanım + Eli = Hanımeli

Büyük Ünlü Uyumunu Bozan Ekler

-Yor Koşu + Yor = Koşuyor
•Mtrak Mavi + Mtrak = Mavimtrak
-Ken Konuşur + Ken = Konuşurken
-Gil Turunç + Gil = Turunçgil
-Leyin Sabah + Leyin = Sabahleyin
-Daş Gönül + Daş = Gönüldaş
-Ki Akşam + Ki = Akşamki