Ankara Nasıl Başkent Oldu?

Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti, Ankara’nın başkent oluşundan önce İstanbul’du. Bu nedenle, Osmanlı Mebusan Meclisi’nin 12 Ocak 1919’da da, her zamanki gibi İstanbul’da toplanması gerçekleşti. Ama bunun sonrasında, 1919 yılının 16 Mart’ında, İngilizler İstanbul’a girip, ilk olarak da meclisi bastılar. Bunun üzerine millet vekillerinden kaçabilenler Anadolu’ya kaçtı. Kaçamayanlar ise tutuklandı Ancak artık şu durum kesinleşmişti ki: Osmanlı Mebusan Meclisi, bir daha İstanbul’da toplanamayacaktı… Bu durum, ülkenin yönetilmesi için bir başkentin varlığını gerekli kılıyordu…

Ankara, Anadolu’nun tam ortasında bulunan bir şehirdi. Savaş cephelerine eşit uzaklıkta olduğu için de, savaşların buradan yönetilebilmesi; ve haberleşmenin Ankara’dan gerçekleştirilmesi oldukça kolaydı. Bu arada Sivas Kongresi, ve Erzurum Kongresi de yapılmıştı, bu kongrelerde temsilciler seçilmişti. Hem bu temsilcilerin; hem de Osmanlı Mebusan Meclisi’nin toplanması için bir yer gerekmekte idi…

Bunun üzerine Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mart 1919’da, bazı il, ve komutanlıklara bir genelge gönderdi. Bu genelgede şunlar yazılıydı: “Osmanlı Devleti’nin yaşamı, ve egemenliği sona ermiştir. Türk ulusu, kendi yaşamını, ve bağımsızlığını koruyabilecek güçtedir.” Ve bu genelgenin dağıtılmasından sonra, Ankara’da, hem Sivas Kongresi, ve Erzurum Kongresi’nde seçilen temsilciler; hem de Osmanlı Mebusan Meclisi’nin üyeleri toplanmaya başladı. Ankara, şehre gelen yetkilileri çok büyük bir coşku içerisinde karşıladı…

23 Nisan 1920’de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara’da toplandı, ve burada Mustafa Kemal Atatürk başkan senildi. Artık Kurtuluş Savaşı’nın yönetimi Ankara’dan gerçekleştirilecekti. Savaşların kazanılması için gerek duyulan düzenli ordular Ankara’da kuruldu. Kurulan ordular Dumlupınar, Sakarya; ve İnönü’de başarılı oldu. 30 Ağustos 1922 tarihinde de Başkomutanlık Savaşı’nın kazanılması ile, Kurtuluş Savaşı tamamlanmış oldu…

Türkiye Büyük Millet Meclisi Lozan Barış Antlaşması’nı onayladı. Ve bunun üzerine, İstanbul’un tahliyesi, 23 Eylül 1923 itibari ile gerçekleştirilmeye başlandı. Tarihler 6 Ekim 1923 olduğunda, artık İstanbul, yabancı işgal güçlerinden tamamen kurtulmuştu. Bunun üzerine, Malatya millet vekili İsmet Paşa, hükümet merkezinin Ankara olması gerektiğini düşünmeye başladı, çünkü İstanbul’un yeniden Türklerin eline geçmiş olması, hükümet merkezinin İstanbul’a taşınması düşüncesini gündeme getirebilirdi. İsmet Paşa, Ankara’nın başkent olması için, kendisinin de içerisinde bulunduğu 14 hükümet üyesi ile birlikte, önerisini Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne 9 Ekim 1923 tarihinde sundu…

Ankara’nın başkent oluş tarihi 13 Ekim 1923’tür. İsmet Paşa tarafından sunulan teklif, 13 Ekim 1923’te, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yasalaştırılarak kabul edilmiştir…