Sıcaklık Dağılışını Etkileyen Faktörler Sıcaklığın Dağılışı

Sıcaklık dağılışını etkileyen faktörler hakkında bilgi edinmeye çalışırken, ilk olarak hem atmosfer hem de yeryüzünün en önemli ısı kaynağının güneş olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Eğer güneş olmasaydı dünyanın sıcaklığı ortalama -273 derece olacaktı. Yani büyük ihtimalle biz yaşayamayacaktık. -10 derecelerde bile çok üşüdüğümüz düşünülürse…

Güneşin verdiği ısı ise dünyaya yansıttığı enerji ile bağlantılıdır. Bu enerjinin değişmesine neden olan bazı unsurlar söz konusudur. Örneğin dünya güneşe bazen yaklaşır bazen ise uzaklaşır. Bunun yanında güneşin üzerinde bulunan lekeler bazen büyür bazen de küçülür… Tüm bunlar güneşin dünyamıza verdiği ısı üzerinde etkendirler.

Sıcaklık dağılışını etkileyen faktörler arasında yer alan bir diğer neden de atmosferdir. Güneşten aldığı enerjiyi dağıtır, emer, ve yansıtır. Dolayısı ile yeryüzü sadece güneşten gelen ısının %27’si ile ısınır. Eğer atmosfer olmasaydı, güneş ışınlarını dik alan yerler çok sıcak olurken, güneş ışınlarını az alan yerler çok soğuk olurdu.

Ancak atmosfer tarafından yapılan ısı dağılımı sayesinde sıcaklığın farklı bölgelerde farklı şekilde dağıldığını görebiliyoruz. Bununla birlikte, güneş ışınlarının geliş açısı da sıcaklığı etkileyen önemli faktörler arasında yer almaktadır. Güneş ışınlarının geniş açı ile geldiği yerler daha sıcaktır. Dar açıda ise daha soğuk hava söz konusudur.

Güneş ışınlarının geliş açısını etkileyen ise çok farklı unsurlar vardır. Örneğin dünyanın şekli, günlük hareketi, kendi ekseni etrafında dönüşü, eksen eğikliği… BilgiBilgi içerisinde yer alan farklı sayfalarda bu konuyla ilgili daha farklı bilgilere de erişim sağlayabilirsiniz.

Sıcaklık Dağılışını Etkileyen Faktörler

• Sıcaklık dağılışını etkileyen faktörler arasında yer alan en önemli unsur, güneşin düşme açısıdır. Güneş bir yere ne kadar dik açı ile düşerse, o yer o kadar sıcak olur. Açı daraldıkça o bölgenin sıcaklığında da azalma söz konusu olur.

Sıcaklık Dağılışını Etkileyen Faktörler

• Bulunulan bölgenin güneşe olan uzaklığı da sıcaklık dağılışına etki eder. Güneşe yakın olan ekvator bölgesinde sıcaklık fazladır. Ama kutuplara gidildikçe sıcaklıkta azalma söz konusu olur. Bunun nedeni, güneşin katettiği yolun artmasından ve bu sırada enerji kaybı yaşanmasından kaynaklanmaktadır.

• Güneşlenme süresinin de sıcaklık dağılışını etkileyen faktörler arasında yer aldığını belirtebiliriz. Bunun en güzel örneği, güneş ne kadar fazla ise havanın o kadar sıcak olduğu yaz mevsimidir. Günler uzundur, güneş daha dik gelir, daha uzun süre kalır ve hava daha sıcaktır. Gece olduğunda ise sıcaklık yavaş yavaş azalır. Sabah güneş doğmadan önceki zaman, sıcaklığın en düşük olduğu zamandır.

• Yükselti de sıcaklık dağılışında önemli bir diğer faktördür. Deniz seviyesinden her 100 metre yükseldiğinizde, sıcaklık yarım derece azalır. Yani yüksek yerlerde hava daha serindir. Bu unsur, sıcaklık dağılığını etkileyen faktörler arasında yer alan yükseltiden kaynaklanır.

• Kara ve denizlerin dağılışı da sıcaklık üzerinde etkili bir diğer unsurdur. Çünkü denizler karalara göre daha az ve geç ısınır ve soğurlar. Karalar ise daha çabuk ve çok ısınıp soğur… İşte bu nedenle karasal iklimlerde en sıcak ay Temmuz iken, en soğuk ay Ocaktır. Deniz iklimlerinde en sıcak ay Ağustos’tur; en soğuk ay ise Şubattır…

Sıcaklığın Dağılışını Etkileyen Faktörler

• Sıcaklığın dağılışını etkileyen faktörler nelerdir? Bir yerde nem varsa, orası fazla ısınmaz ya da soğumaz… Bunu bulutlu kış günlerini örnek vererek açıklayabiliriz. Hava bulutlu olduğunda sıcaklık daha yüksek iken, tam tersinin olması gerektiğini düşündüğümüz güneşli günlerde hava daha soğuktur. Bu durum nem ile alakalıdır.

• Okyanus akıntılarının da sıcaklık dağılışı üzerinde etkileri bulunmaktadır. Bu durum sadece denizleri değil, karaları da etkiler. Ekvator yönünden gelen okyanus akıntıları sıcaklığı arttırırken, kutuplardan gelen akıntıların sıcaklığı düşürme etkileri bulunmaktadır.

• Rüzgarların sıcaklık dağılışı üzerinde etkisi bulunmaktadır. Yaz aylarında denizden esen rüzgar ortamı serinletirken, kış aylarında ılıtır. Güneyden esen rüzgarlar ülkemize ekvator tarafından gelmeleri dolayısı ile sıcaklığı düşürücü etki gösterirler. Bu durum enlem – sıcaklık ilişkisine göre değişiklik göstermektedir.

• Bitki örtüsünün de sıcaklık dağılışı üzerinde etkisi bulunmaktadır. Güneş ışınlarını emme özelliği bulunan bitkiler yerin gündüz fazla ısınmasını önlerken, gece ise yine sıcaklık tutulumu sağlayarak yerin fazla soğumasını önlemektedir. Bundan dolayı, bitki örtüsü az ve çok olan yerlerde sıcaklık farkları gözlenmektedir.

Sıcaklığın dağılışını etkileyen faktörler ve sıcaklık dağılışını etkileyen faktörler daha da fazla arttırılabilir.